Elke organisatie heeft een set waarden die bepalend zijn voor haar identiteit. Denk aan een supermarkt die kiest voor duurzaam of een autofabrikant die waarde hecht aan veiligheid. In de fysieke wereld zijn die waarden duidelijk herkenbaar en kunnen we er naar handelen. Maar in het digitale domein herkennen we die waarden minder snel.

Tessa Wernink en Douwe Schmidt van Bureau Tada werken samen met organisaties om waarden ook in het digitale domein te herkennen en in de praktijk toe te passen. Daartoe ontwikkelden ze de workshop Data ethiek in de praktijk. De workshop gaat uit van de zes waarden die zijn benoemd in het Tada manifest. Dit zijn zes ethische principes die aan verantwoord gebruik van data ten grondslag liggen. Datagebruik mag bijvoorbeeld niet leiden tot uitsluiting van bepaalde (groepen) mensen. Daarnaast wordt ook gewerkt met de waarden van de organisatie zelf zoals duurzaamheid of veiligheid.

Technische toepassingen met maatschappelijke gevolgen

“In je omgang met data en technologie, hebben je keuzes ethische consequenties”, zegt Douwe. “Beslissingen die puur technisch lijken, kunnen sociale consequenties hebben voor je cliënten of medewerkers. Het is daarom belangrijk het digitale domein te herkennen als een waarden geladen domein. Zo kan je je beslissingen in lijn kan brengen met de waarden van je bedrijf of organisatie.”

“Tijdens de workshop werken we met casussen waarmee de organisatie in de praktijk te maken heeft”, vervolgt Douwe. “Het is een custom made workshop. Deelnemers leren ethische dilemma’s herkennen, daarover met hun collega’s in gesprek te gaan en tot een oplossing te komen. Soms kan je bijvoorbeeld concluderen dat iets technisch kan en juridisch mag maar dat het niet bij de identiteit van je bedrijf past.”

Vertragen om te versnellen

Tessa: “Kenmerkend aan data-gedreven projecten is dat ze door de hele organisatie heenlopen. Er zijn mensen van verschillende afdelingen bij betrokken, bijvoorbeeld IT, Communicatie en Legal. Dat betekent dat er niet op de leidinggevende geleund kan worden om de complexiteit van het gehele project te overzien. Er wordt in kleinere groepen gewerkt aan delen van het project. Die groepjes hebben de kennis en expertise om snel beslissingen te nemen. Maar dan moet er wel vertrouwen zijn dat de beslissingen worden genomen die bij de organisatie passen.”

“Door in de beginfase van het project met het hele team op fundamenteel niveau te bespreken, ontstaat zo’n vertrouwen”, vervolgt Tessa. “Mensen krijgen vertrouwen in hun eigen morele oordeel en dat van hun collega’s. Vertragen om te versnellen, noemen we dat. Je neemt vooraf de tijd zaken goed te doordenken zodat je later niet tegen dilemma’s aanloopt die vertragen. Voor de projectleden is dit ook fijner werken omdat ze vertrouwen krijgen en agency ervaren.”

Lees hier hoe de workshop ‘Data ethiek in de praktijk’ concreet is vormgegeven en wat je kan verwachten.

Samen werken aan data ethiek in de praktijk

Ervaar jij of ervaart jouw team dilemma’s in het uitvoeren van data-gedreven projecten? Ben je benieuwd hoe je hier een stap in kan maken die overeenkomt met waar je als organisatie voor staat? Tada zoekt organisaties met concrete cases. Door samen aan de slag te gaan met dilemma’s geven we vorm aan de waarden van de verantwoorde digitale stad.

Neem contact op met Tessa en Douwe om te horen hoe dat gaat info@tada.city.

De workshop ‘Data ethiek in de praktijk’ is de één van de uitkomsten van het partnerschap tussen Bureau Tada en de gemeente Amsterdam. Samen onderzochten ze hoe de abstracte Tada waarden concreet kunnen worden toegepast binnen de organisatie.