WhatsApp hanteert sinds 15 mei een nieuw privacybeleid en deelt meer gegevens met moederbedrijf Facebook. Waag, Freedom, Gemeente Amsterdam en Stadsmakers hebben daarom een Amsterdams publiek digitaal platform gelanceerd via Element, wat is gebaseerd op Matrix. Op dit nieuwe platform kunnen voormalige WhatsApp-groepen samenkomen op een veilige, federatieve manier.

Waag heeft zich aangesloten op Matrix: een open netwerk voor veilige, decentrale communicatie. Matrix en Element zijn open source, er zijn al veel gebruikers op het platform en de continuïteit is geborgd. Bovendien is het een gebruikersvriendelijk platform dat in staat is bruggen te bouwen tussen bestaande platforms en diensten.

Overstappen via een brug

In één keer overstappen kan risicovol zijn, aangezien online groepen hun leden willen behouden. Daarom creëren we een voorlopige ‘brug’ tussen whatsapp en element. Dat betekent dat je via jouw matrix/element-account ook contact kan houden met mensen die andere instant messaging apps gebruiken zoals whatsapp, twitter en signal.

Hoe werkt Matrix?

Matrix maakt gebruik van federatie. Dat werkt net als bij email. Je bent een unieke gebruiker op een mailserver. Dat ziet eruit als jouwgekozennaam@mailserver.nl. Jouw mailserver staat met andere mailservers in contact en wisselt berichten uit. De servers vormen samen een federatie (een vorm tussen peer-to-peer contact en centralisatie).

Datzelfde principe wordt bij Matrix gebruikt voor allerlei soorten berichten. Je ben een (unieke) gebruiker op een berichtenserver. Dat lijkt op een mailadres, maar dan net iets anders. Je bent in dit geval @gebruiker:berichtenserver.nl. De matrix server van Waag heet society.waag.org. Mijn adres op die server is @sander:society.waag.org.

Je kunt jouw matrixserver vervolgens laten deelnemen in de wereldwijde federatie van matrix servers. Dat kun je doen door contact op te nemen met andere gebruikers op andere matrix-servers. Zo krijg je toegang tot allerlei andere interessante appgroepen. Het federatieve karakter van matrix is bevorderlijk voor jouw privacy, omdat jouw activiteiten over meerdere servers verdeeld worden en dus moeilijk door derde partijen te volgen zijn. Ook als om een of andere reden een matrix-server in het matrix-web uitvalt, heeft dat geen invloed op het functioneren van de federatie.

Meer hierover kun je lezen op: https://www.marxwatch.org/matrix/federation.html

Hoe werkt Element?

Element is de instant messaging app (‘client’) die gebruik maakt van het Matrix protocol. Deze kun je op jouw computer of telefoon installeren en daarmee kun je berichten versturen en ontvangen. Als je niet beschikt over de tool, dan kun je ook inloggen via je browser op app.element.io. Praktische vragen over het gebruik vind je op https://element.io/help

Wat zijn ‘bruggen’?

Bruggen zijn zogeheten bridge-technieken. Daarmee kun je via jouw Matrix/Element-account ook contact kunt leggen met mensen die andere instant messaging apps gebruiken zoals whatsapp, twitter en signal. Geen Walled Gardens dus!

Hoe zit het met Signal en Telegram?

Bij Telegram is niet alle communicatie standaard end-to-end versleuteld en alleen mogelijk binnen zogenaamde Secret Chats tussen twee gebruikers. Voor groepsgesprekken is end-to-end encryptie niet mogelijk.
Signal is wel end-to-end encrypted en maar is niet federatief. Bovendien kan je het platform niet verbinden aan andere platforms, met uitzondering van SMS.

Zijn Matrix en Element veilig?

Communicatie tussen de Matrix-servers onderling en van de server naar de client zijn versleuteld en de berichten worden versleuteld op de server opgeslagen (e2e-encryptie).

Hoe kan ik meedoen als organisatie?

Elke organisatie kan een eigen matrix server inrichten en zijn gebruikers via die server laten deelnemen. Zo kan elke omroep, universiteit, bedrijf en vereniging een onderdeel zijn van de wereldwijde federatie, een netwerk van public spaces.

Organisaties kunnen het zelf doen of kunnen, net als bij email en websites, Internet providers voor hen een matrixserver laten hosten. In Amsterdam zijn we met internetprovider Freedom, Waag en de gemeente Amsterdam een publieke server aan het opzetten.