Image courtesy of MX3D and Adriaan de Groot

In 2015 begon het bedrijf MX3D met een ambitieus project: het printen van een brug. Onlangs werd de brug in de definitieve vorm gepresenteerd op de Dutch Design Week in Eindhoven. Daar op de brug liepen we Kars Alfrink tegen het lijf. Hij keek om de beurt naar ons en naar de tablet in z’n handen. “Spring eens!”, riep hij ons toe, en we deden blij mee; de brug veerde lekker. Op de het scherm in z’n handen begon een grafiekje uit te slaan. “Dat is jullie sprong”, legde Kars uit en wees naar het grafiekje op het scherm.

De eerste en tot nu toe laatste keer dat iemand de moeite nam om mijn sprong te meten, was bij een sportdag op de lagere school. Alleen de afstand tussen streep en gat in het zand deed er toe. Nu keek ik naar afzet, impact, tijd, druk, ritme, cadans, gewicht en nog zovele afgeleide grootheden. Mijn sprong was niet een beetje gemeten, maar gescanned, gefileerd, ja bijna microscopisch bekeken. Door een brug.

Kars Alfrink is onderzoeker bij TU Delft en bestudeert vanuit het BRIDE project de eerste 3D geprinte brug van staal ter wereld. “De brug is een sensor. Daardoor bestaat de brug eigenlijk twee keer; een keer in het echt en een keer in een digitaal model; de digitale tweeling. Dankzij tientallen sensoren op de brug gedraagt de digitale brug zich als exacte kopie van de echte brug. Spring je op de echte brug, dan springt er ook een virtueel iemand op de digitale brug.”

Een brug 3D printen is een prestatie van formaat op zich, maar de brug vervolgens ook als sensor, als databron, inrichten opent de weg naar een wereld van nieuwe mogelijkheden, en ethische vragen. Deze vragen zijn het onderzoeksveld van Kars.

“We hebben het over een slimme brug, maar wat is er dan slim aan? Slim voor de makers, de bouwers, de gebruikers, de stad? Wat zijn de effecten op hoe we bruggen maken? Hoe begrijpen bewoners wat de brug doet, hoe communiceer je dat?” Kars benadrukt dat het project geladen is met de agenda, doelen en ideeën van de makers en ontwerpers. Een overwegend technische agenda. Als de brug zo meteen op de Wallen in Amsterdam twee oevers verbindt zal er live gekeken kunnen worden naar de voetgangersstromen die het water oversteken. Hoe de stad deze data gaat gebruiken om in de openbare ruimte in te grijpen is een onbeantwoorde vraag. De sociale vragen moeten we nu gaan stellen en beantwoorden. Iedereen is het er over eens dat er iets moet gebeuren aan de drukte op de Wallen. Maar als een deel van de beslissingen gebaseerd zijn op een sensor in een brug, hoe leg je dat dan uit aan de betrokkenen?

Een simpel antwoord op deze vraag is de data openbaar beschikbaar te stellen. Dat lijkt echter een hele reeks nieuwe dilemma’s te genereren: van wie is de data die de brug genereert. Van het bedrijf dat ‘m maakte? Van de stad, van de omwonenden of van iedereen? Hoe open moeten we de data maken? En zorgt het open stellen van de data er echt voor dat de makers van de brug verantwoording over hun brug kunnen afleggen?

“Alles openmaken heeft geen zin” legt Kars uit, “de hoeveelheid data die de brug genereert is zo massief dat niemand er iets mee kan zonder specialistische computer apparatuur.” Als MX3D een abstractie op de data toepast kan het toegankelijker worden voor burgers, dan kan je zien dat er iemand springt bijvoorbeeld, maar niet precies hoe hard en waar op de brug. Echter, ook abstracties brengen weer keuzes met zich mee. Wat laat je wel, en wat laat je vooral niet zien?

Wat als openstellen geen antwoord geeft op deze vragen? Wellicht is het nog de beste optie dat de stad toegang heeft tot de data en toegang kan verlenen aan andere bruggenbouwers als deze een nieuwe brug willen maken. De publiek verkregen data kan voor deze partijen waardevol zijn en bedrijven hebben wel de middelen om met de rauwe data aan de slag te gaan. De vraag hoe je burgers betrekt is dan nog grotendeels onbeantwoord.

“Misschien willen burgers wel hele andere dingen van een brug. In een eerder onderzoek kwamen bewoners met ideeën om de brug verhalen over de geschiedenis van de locatie te laten vertellen, of om de kwaliteit van het water en de lucht te meten en te laten zien, maar daar is in dit ontwerp van de brug geen rekening mee gehouden.”

Een eerder ontwerp van de brug werd afgekeurd door de stad omdat de brug kon instorten als er en boot tegen aan zou varen. De huidige brug is daarom aangepast. De regels die we stellen aan bruggen als het gaat om wel of niet instorten zijn het resultaat van jaren onderzoek, debat en praktijkervaring. De huidige MX3D brug zal een grote bijdrage kunnen leveren tot gelijke regels, normen en kennis te komen in het digitale domein. En dan kunnen we eindelijk bepalen hoe open de brug wordt.